نمونه فصل دوم پایان نامه,مبانی نظری,پیشینه تحقیق
نمونه فصل دوم پایان نامه,مبانی نظری,پیشینه تحقیقنمونه فصل دوم پایان نامه,مبانی نظری,پیشینه تحقیق
نمونه فصل دوم پایان نامه,مبانی نظری,پیشینه تحقیقدانلود پروژه کارآفرینی فرآیند تولید کنسرو و رب گوجه فرنگی
پروژه کارآفرینی فرآیند تولید کنسرو و رب گوجه فرنگی
| دسته بندی | صنایع غذایی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 2361 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 215 |
پروژه کارآفرینی فرآیند تولید کنسرو و رب گوجه فرنگی" title="پروژه کارآفرینی فرآیند تولید کنسرو و رب گوجه فرنگی" />
پروژه کارآفرینی فرآیند تولید کنسرو و رب گوجه فرنگی در 215 صفحه ورد قابل ویرایش
پیشگفتار:
از ابتدای قرن اخیر تاکنون کنسروسازی صنعتی همواره به عنوان یکی از مهمترین روشهای نگهداری، تبدیل و عرضه مواد غذایی در تمام دنیا مطرح بوده و به احتمال بسیار زیاد در آینده این موقعیت خود را حفظ خواهد نمود علیرغم این واقعیت و با توجه به اینکه در حال حاضر حدود یکصد و پنجاه کارخانه کنسروسازی در کشور مشغول تولید فرآورده های مختلف کنسرو می باشند و با عنایت به گسترش رشته های علوم و صنایع غذائی در دانشگاههای بزرگ کشور تاکنون هیچ مجموعه کاملی در این زمینه به رشته تحریر در نیامده و کتاب موجود هم بیشتر برگردان کتابهای خارجی هستند که یا در دسته عموم نیستند یا فهم و درک آنها مشکل است و یا پراکندگی مطالب در آنها موجب شده که هیچ یک نتوانند به عنوان کتاب درس این رشته معرفی گردند.
مطالب موجود در این پایان نامه به طور عمده بر اساس سر فصلهای کتابهای مختلف صنایع غذائی در دوره های کارشناسی علوم و صنایع غذائی و به منظور معرفی ابعاد مورد نظر به دانشجویان عزیز و پژوهشگران جوان تدوین شده و در تهیه آن از مطالب آموزشی دوره ای کارشناسی ارشد رشته علوم و صنایع غذائی و کتب و مقالات علمی فراوانی که پاره ای از آنها در فهرست منابع درج گردیده است.
مقدمه:
منشاء اکثر فنون نگهداری مواد غذائی که امروزه در صنعت کاربرد دارد به قبل از تاریخ و زمانی که بشر به فکر حفظ غذا برای مواقع قحطی یا بهبود قابلیت خوراکی غذا برآمد برمی گردد. از زمانهای بسیار قدیم بشر پس از برداشت محصول گیاهان مفید بفکر نگهداری محصولات برداشت شده برای روزهای خارج از فصل برداشت بوده تا بتواند به مواد غذائی دسترسی داشته باشد. برای این منظور اولین روشی که انجام می داده خشک کردن مواد غذائی در آفتاب بوده است. البته این روش را بشر از طبیعت آموخته که می توان بوسیلة خشک کردن موادغذائی را نگهداری نمود.
بعد از این روش استفاده از دود دادن نیز مورد استفاده قرار گرفته است و در مناطقی هم که نور خورشید کافی نبوه از آتش استفاده می شده است. بعدها روش نمک زدن را در مورد گوشت بکار برده اند و بیشتر گوشت ماهی را به وسیله نمک زدن نگهداری می کرده اند.
نقل شده است که سپاهان چنگیز در مواقع جنگ با خود صفحات بسیار نازک گوشت خشک کرده را حمل و از آن در تجدید قوا استفاده می کرده اند.
احتمالاً از زمانی که بشر پخت غذا را آموخته با فساد مواد غذائی هم روبرو شده سات و همین امر شاید باعث شده که به فکر جلوگیری از فساد موادغذائی و روشهای صحیح نگهداری آن باشد روشهای نگهدای بوسیلة روغن شاید بعد از مرحلة نمک زدن باشد از روغن و نمک جهت جلوگیری از فساد و نگهداری گوشت استفاده می شده است این روش در بعضی از نقاط هنوز هم انجام می شود و اصطلاحاً روش قورمه نام دارد.
عادات و سننن و طریقه زندگی عشایر که درحال ییلاق و قشلاق هستند ایجاب می کند که این روش مورد استفاده قرار گیرد.
این روشها ادامه داشتند تا قرن هفدهم میلادی که نیکلا آپرت Nicola Appert که او را پدر کنسرو می شناسند طریقه نگهداری مواد غذائی در طرف سربسته را کشف کرد.
و نتایج تحقیقات خود را بصورت زیر خلاصه نمود.
1) مواد غذائی را باید در داخل ظروف شیشه ای و یا فلزی مسدود نمایند.
2) مسدود کردن در شیشه باید با دقت بسیار انجام گیرد.
3) مواد غذائی مسدود شده در داخل ظروف کاملاً سربسته را باید مدتهای کوتاه و یا زیاد در آب جوش عقیم نمود.
4) مواد غذائی عقیم شده را باید بعد از مدت مشخص از آب جوش خارج و سرد نمود.
روش آپرت به تدریج توسعه یافت و تکمیل شدو آهن سفید جانشین شیشه شد.
در سال 1814 آلبرت به لندن مسافرت نمود و در آنجا آشپزخانه بزرگی را مشاهده نمود که کمتر استفاده می شود و از بخار آب برای تهیه غذا استفاده می نمایند. در این موقع به فکر استفاده از اتوکلاو در عقیم کردن موادغذائی افتاد نتجه کار آپرت کاملاً رضایت بخش بود و انواع مختلف کنسرو و میوه و گوشت را تهیه و به بازار عرضه نمود.
در سال 1847 بحران بزرگی مواد غذائی را در فرانسه فراگرفت و اکثر قوطی های کنسرو فاسد گردیدند نتیجه این رشد که در سال 1850 شیمی دان فرانسوی بنام Favre پیشنهاد کرد که به جای عقیم نمودن بوسیلة آب جوش آن را در حمام آب نمک عقیم نمایند و در نتیجه نقطه جوش بیش از 100 درجه سانتی گراد خواهد بود.
در سال 1851 جانشین Appert به نام Chevallie Appert پیشنهاد کرد که به جای آب نمک بهتر است عمل حرارت دادن و عقیم نمودن را در داخل اتوکلاو انجام دهند و در سال 1852 با استفاده از فشارسنج ایده خود را به مرحله اجرا درآورد.
در سال 1851 Appert فوت نمود بدون اینکه دیناری برای کفن و دفن خود به جای گذاشته باشد ولی از نتایج شگفت انگیز اختراعش بی نهایت خوشحال بوده بعلت فداکاریهای Appert او را پدر کنسرو می نامند و نگهداری موادغذائی را به وسیلة حرارت Appertisation و آمریکا و انگلستان Appertising می نامند.
در سال 1876 شریور (Shriver) اتوکلاو با بخار تحت فشار را کشف کرد و آن را رتورت نامید. در اوایل قرن بیست قوطی ای حلبی سه تکه به شکل امروزی متداول گشت و در سال 1921 لعاب قوطی کشف شد که از بسیاری از فسادهای شیمیائی جلوگیری می کرد. بین سالهای 1920 و 1930 مطالعات اساسی بسیاری برای تعیین رابطه دما و زمان برای از بین بردن باکتریها اسپردار انجام شد و دانشمندی آمریکائی توانست با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده روی انتقال حرارت در قوطی یک سیستم ریاضی برای تعیین حداقل گرمای لازم برای استریل کدن کامل، تدوین کند.
در جنگ جهانی دوم اطلاعات ما دربارة ویتامینها و اثر گرما در ارزش غذائی توسعه پیدا کرد. براساس این قبیل اطلاعات بود که توانستند غذاهای قوطی شده ای با ارزش غذائی بسیار خوب تهیه کنند. امروز، که فقط 150 سال از تولید تجارتی غذاهای قوطی شده می گذرد این صنعت به جائی رسیده که توانسته است هزاران نوع غذای ساده و پخته آماده در اختیار دنیا در اختیار همه افراد بشر قرار دهد و از این راه بزرگترین خدتمت بهداشتی را به بشر ارائه دهد و به لذت زندگی آنها بیفزاید.
تعریف موضوع:
کلمه کنسرو از لغت یونانی Conservar به معنی حفظ کردن مشتق شده است. به طور کلی کنسرو کردن در صنایع غذائی عبارت است از ایجاد شرایطی که بتوان تحت آن شرایط محصول مورد نظر را برای مدتهای طولانی حفظ نمود. بنابراین تعریف از کلمه کنسرو باید بتوان برای کلیه روشهایی که به هر نحو موجب افزایش زمان قابلیت نگهداری محصول می شوند استفاده نمود. اما در ایران از ابتدای کار صنایع قوطی کردن مواد غذائی از کلمه کنسرو برای آن استفاده گردیده و هنوز هم این غلط مصطلح متداول می باشد.
و از آن به جای معادل Canning یا Tinning استفاده می شود.
کنسروسازی روشی است که با استفاده از حرارت و خروج اکسیژن، موجب مرگ یا عدم رشد میکرو ارگانیزم ها می شود. در این روش ماده غذائی به صورت تجارتی سترون می گردد.
این بدان معناست که ماده غذائی فاقد میکرو ارگانیزم هائی است که در شرایط معمولی نگهداری فرآورده قادر به رشد و ایجاد فساد باشند.
علاوه بر این میکرو ارگانیزم های بیماریزای قادر به رشد نیز در این فرآورده ها وجود نخواهد داشت.
اهدافی را که ما در صنایع کنسرو دنبال می کنیم عبارتند از:
1) از بین بردن میکرو ارگانیزم ها و عوامل بیولوژیک یاحداقل جلوگیری ازفعالیت آنها
2) مهار کردن عوامل موثر در فساد شیمیائی و از بین بردن آنزیم ها
3) بسته بندی مواد غذائی به منظور جلوگیری از فساد فیزیکی و آلودکی مجدد مواد غذائی
6-1- اسیدهای آلی
اسیدهای طبیعی مانند اسید تارتاریک، مالیک سیتریک، آب لیموی تازه و اسیدهای حاصل از تخمیر مانند اسید لاکتیک، اسید استیک و اسیدهای معدنی مانند اسید فسفریک و ارتو فسفریک، به اشکال مختلف در کنسروسازی کاربرد دارند و بیشتر برای اعمال یک یا چند کیفیت زیر مصرف می شوند:
- تعدیل PH برای انتخاب فرآیند حرارتی.
- کاهش شیرینی محصول، دادن طعم ترش متعادل به محصول و تشدید‌طعم‌و‌بوی‌آنها
- شفافیت و پایداری آبمیوه ها، آب سبزیها و فرآورده های تخمیری.
- از بین بردن یا محدود کردن رشد و نمو و تکثیر میکروارگانیسم ها از طریق کاهشPH
- تثبیت سیستم های کلوئیدی محتوی پکتین، صمغ ها و پروتئین های مختلف.
- ترکیب شدن با فلزات سنگین که ممکن است طی فرآیند حرارتی موجب تغییرات نامطلوب در رنگ و بو و تیرگی محصول شوند، با استفاده از نقش Chrealate کننده اسیدهای آلی.
- افزایش اثر بنزوات ها که گاهی به عنوان ماده نگهدارنده به کار می روند.
الف- اسید سیتریک
بیش از صد سال است که از این اسید در صنایع غذایی برای مصارف مختلف استفاده می شود. به طور طبیعی در بعضی از میوه ها و سبزی ها وجود دارد، حلالیت خوبی دارد به بهبود طعم محصول کمک می کند و با فلزات ناخواسته در مواد غذایی کمپلکس تشکیل داده از فعالیتهای ناخواسته آنها جلوگیری به عمل می آورد و در واقع عامل Chealate کننده آنها است.
از اسید سیتریک در فرمول انواع سوس سالاد، سوس مایونز و ژله میوه ها استفاده می شود همچنین از نمک های این اسید در آبمیوه ها و از سیترات سدیم در ژله میوه ها استفاده می شود، در کنسرو سبزیها به عنوان پایین آورنده PH محیط، در فرآورده های گوجه فرنگی، آب آلو، انجیر و در نوشابه های گازدار به عنوان طعم دهنده از آن استفاده می شود این ماده به طور کلی از تغییرات نامطلوب رنگ و طعم مربوط به یونهای فلزی جلوگیری می کند و اسیدیته محصول را تعدیل می کند.
ب- اسید مالیک
اسید مالیک در بسیاری از صنایع غذایی به عنوان تعدیل کننده PH محیط به کار می رود. دارای طعم ملایم بوده و تثبیت کننده طعم و ممانعت کننده از قهوه ای شدن می باشد، اسید مالیک به طور طبیعی در بسیاری از مواد غذائی مانند سیب، آلو، انگور، زردآلو، موز، انواع لوبیا، سیب زمینی، گوجه فرنگی وجود دارد.
پ- اسید فسفریک
اسید فسفریک نوعی اسید معدنی است که به عنوان قوی ترین عامل اسیدی کننده محیط در صنایع غذایی کاربرد دارد، پایین ترین PH را ایجاد می کند، دارای حلالیت زیادی در آب است، در تولید نوشابه های گازدار برای تعدیل PH و در روش پوست گیری میوه ها به وسیله سود به عنوان خنثی کننده سود در سطح میوه ها از آن استفاده می شود به عنوان مثال از نمک سدیم اسیدهای ستیریک، استیک و فسفریک استفاده می گردد که ضمناً دارای اثر بافری هم هستند.
7-1- سایر مواد اولیه
در پاره ای از کنسروها از انواع چاشنی- طعم دهنده و مواد افزودنی برای اعمال کیفیتهای مختلف استفاده می شود به عنوان مثال از موادی مانند رنگها، مواد ضد کپک، موادحجم دهنده، بافت دهنده، نرم کننده بافت، تقویت کننده ارزش غذایی استفاده می شود. از ترکیبات اسیدگلوتامیک L-Glutamine Glutamic Acid Hydro Chloride برای تقویت پروتئینها و بالابردن ارزش بیولوژیکی پروتئینها خصوصاً در موادی که کنسرو منبع مهمی از پروتئین مصرفی باشد استفاده می شود، به علاوه این ماده موجب تحریک پرزهای چشایی شده و طعم و مزه محصول بهتر حس می شود اما اخیراً بی ضرر بودن کاربرد این ماده مورد تردید قرار گرفته است.
1- درجه بندی مواد اولیه
یکنواخت بودن اندازه و شکل قطعات و دانه ها در کنسروسازی حائز اهمیت بسیار زیادی است زیرا در طی عملیات مختلف پرکردن در بسته و فرآیند حرارتی نقش مهمی دارد، چون در مرحله پرکردن بسته قطعات و دانه های بزرگتر دارای وزن بیشتری هستند و استاندارد وزن بسته رعایت نخواهد شد و در مرحله فرآیند حرارتی، قطعات و دانه های کوچک تر زودتر به درجه حرارت لازم برای فرآیند خواهند رسید و چنانچه پس از این زمان باز هم حرارت ببینند، در اثر حرارت زیاد، بافت آنها متلاشی شده و از ارزش غذایی آنها کاسته می شود در حالی که در همین زمان و درجه حرارت ممکن است قسمتهای مرکزی و عمقی قطعات و دانه های بزرگتر حتی به درجه حرارت لازم برای فرآیند نرسیده و پس از اتمام عملیات، اولاً بافت آنها سفت تر از حد لازم بوده و ثانیاً میکروارگانیسم های موجود در قسمتهای عمقی زنده مانده و پس از سرد کردن بسته ها در مراحل بعدی نگهداری، موجوب فساد محتوی بسته شوند. بدیهی است برای درجه بندی مواد اولیه مختلف، از روشهای مختلفی استفاده می شود. مانند انواع غربال، الک، سرند، استوانه های گردان به اندازه های مختلف. (شکل 2)
2- پر کردن در بسته Filling
پر کردن ماده اولیه در ظرف یا بسته مورد نظر، یکی از مراحل مهم کنسرو سازی است که از جنبه های کمی و کیفی مورد توجه و اهمیت می باشد، لازم است ماده اولیه پرشده در بسته های مختلف یک مرحله تولید Batch کاملاً یکنواخت باشند و بارم حرارتی آنها کاملاً حساب شده باشد زیرا در غیر اینصورت هنگام پخت و استریلیزاسیون مقداری از محصول پر شده در قوطی ممکن است در اثر حرارت متلاشی شده و قسمت دیگر سفت و نپخته باقی بماند، بعلاوه حجم محصول پرشده در قوطی باید در حد معینی باشد، اگر قوطیها بیشتر از حد پر شوند در مرحله فرآیند حرارتی موجب افزایش فشار داخل قوطی شده و افزایش فشار ممکن است بحدی برسد که موجب باز شدن اتصالات قوطی گردد، از طرفی اگر قوطیها کمتر از حد لازم پر شوند هنگام سرد کردن بخار آب موجود در فضای خالی بالای آنها ناگهان کندانسه شده و بعلت خلاء حاصل، قوطیها بداخل کج می شوند که چنانچه در محل درزها
باشد به آنها آسیب رسانده موجب نشتی شدن قوطی می گردد.
در بیشتر موارد پر کردن در بسته شامل دو مرحله است یکی پرکردن مواد جامد یا نیمه جامد و دیگری پر کردن مواد مایع، قسمت مایع برای جلوگیری از چسبیدن قطعات به جدار داخلی قوطی در هنگام فرآیند حرارتی اضافه می شود و معمولاً از سه نوع مختلف با توجه به فرآورده مورد نظر است:
- برای فرآورده های گوشتی و ماهی، قسمت مایع نوعی روغن است یا بر این مخصوص.
- برای فرآورده سبزیها قسمت مایع، نوعی آب نمک یا Brin است.
- و بالاخره برای فرآورده میوه ها، قسمت مایع نوعی شربت است که نوع و فرمول هر یک با توجه به نوع ماده غذایی کم و بیش متفاوت است.
مجموع قطعات جامد و قسمت مایع، به طور متوسط باید حدود 94% حجم بسته را پر کند و 6% حجم باقیمانده باید برای جمع شدن بخار آب و تأمین خلاء لازم، خالی بماند.
3- تخلیه هوا و گازها Exhausting
یکی از مراحل مهم کنسروسازی، خارج کردن هوا و گازهای موجود در بسته کنسرو
قبل از انجام عمل درب بندی است، انجام این عمل به دلایل زیر ضروری است:
1- کم کردن فشار داخل قوطی که در اثر حضور هوا و گازها در محتوی بسته ممکن است مقدار آن زیاد شده و موجب آسیب مکانیکی به قوطی شود.
2- خارج کردن اکسیژن از محتوی قوطی Deaeration که در صورت باقیماندن در محیط، موجب تسریع اکسیداسیون محصول و زنگ زدگی بدنه داخلی قوطی می گردد.
3- ایجاد خلاء نسبی پس از سرد شدن قوطی که موجب می شود انتهای قوطی حالت کمی مقعر پیدا کرده، متورم بنظر نرسیده و مشکوک به فساد قلمداد نشود، بعلاوه در مورد شیشه وجود همین خلاء موجب می شود که از شل شدن درب جلوگیری شود و راه نفوذ میکروارگانیسم ها طی مراحل نگهداری بعدی مسدود بماند.
4- وجود خلاء در مواردیکه قوطی در مناطق حاره یا مرتفع نگهداری می شود از متورم به نظر رسیدن آنها جلوگیری می کند.
5- خارج کردن هوا و گازها به حفظ ارزش غذایی محصول خصوصاً ویتامینC کمک می کند.
برای خارج کردن هوا و گازها از روش های مختلفی استفاده می شود که مهمترین آنها عبارتند از:
1-7- خارج کردن هوا با استفاده از حرارت
الف- حرارت دادن محتوی قوطی کمی قبل از بسته بندی که موجب انبساط هوا و گازها و خروج آنها از داخل محصول می شود و هوای آزاد شده، در سطح قوطی هنگام درب بندی با بخار جایگزین می شود، در این روش حرارت عمل، موجب تسریع در عمل فرآیند حرارتی نیز می شود.
ب- حرارت دادن محصول قبل از پرکردن در قوطی Hot Filling
2-7- خارج کردن هوا با استفاده از روش های مکانیکی
در این روش مواد غذایی به صورت سرد در بسته وارد شده و توسط ماشین درب بندی تحت اثر خلاء قرار گرفته، هوا و گازهای آن خارج شده و در همین حالت درب بندی می شود. اینر روش بخصوص در مواردی که انبساط گازها و هوا و خارج شدن آنها از بافت محصول توسط حرارت، موجب تخریب بافت آنها می شوند. مانند توت فرنگی (که در بافت خود دارای مقادیر زیادی هوا است) مناسب است.
3-7- خارج کردن هوا با استفاده از تزریق بخار
در این روش همزمان با قرار گرفتن درب قوطی روی بدنه، مقداری بخار آب به داخل
محصول محتوی آن تزریق می شود که موجب خارج شدن هوا و گازها می گردد و درون قوطی خلاء ایجاد می شود این روش در مواردی که محصول در داخل شربت یا آب نمک بسته بندی می شود مناسب است.
4- درب بندی قوطیهای کنسرو Seaming
در ابتدای پیدایش صنعت کنسروسازی، عمل درب بندی بوسیله لحیم کاری درزها انجام می گرفت، این روش ابتدایی بعدها با روش درب بندی ساده و سرانجام روش درب بندی مضاعف Double Seaming بشکل امروزی جایگزین گردید، درب بندی یکی از مهمترین مراحل کنسروسازی است و چنانچه به نحو صحیح انجام نگیرد اثرات بسیار نامطلوبی بر روی کیفیت محصول خواهد داشت.
عمل درب بندی قوطیهای کنسرو در دستگاه مخصوص که به اسامی فارس، والس، و Seamer نامیده می شود و به صورت دستی، نیمه اتوماتیک و تمام اتوماتیک کار می کند انجام می گیرد. (شکل 3)
فاکتورهای زیادی در کیفیت یک درب بندی صیحیح دخالت دارند و این عمل در دو مرحله انجام می گیرد، در مرحله اول در اثر فشار قرقره های مرحله اول ماشین درب بندی، قلابهای بدنه و سر، شکل گرفته و قلاب سرقلاب بدنه را می پوشاند، در مرحله دوم، قرقره های مرحله اول کنار رفته و قرقره های مرحله ددوم وارد عمل شده و قلابهای در هم فرو رفته را تحت فشار قرار می دهد و قلابها روی همدیگر قرار می گیرند. (شکل4) و د رنهایت درب بندی قوطی شکل می گیرد که نامگذاری اجزاء آن بشرح شکل 5 می باشد.
انجمن تخصصی وب هاستینگ هاست ایران وب هاستینگ افزایش ممبر کانال تلگرام تبلیغ کانال تلگرام سایت آگهی تبلیغات اینترنتی ثبت آگهی رایگان سایت مقاله دانلود مقاله دانلود پایان نامه
